Read Ebook: De Chineesche Filosofie Toegelicht voor niet-Sinologen 1. Kh'oeng Foe Tsz' (Confucius) by Borel Henri

Font size: 10 px 15 px 20 px 25 px 30 px 35 px

Background color: BlackWhiteGrayLight GrayDark GrayDim Gray

Text color: BlackWhiteGrayLight GrayDark GrayDim Gray

Apply/Save settings

Ebook has 861 lines and 61650 words, and 18 pages

PREFACE p. ix

I FROM LONDON TO NAINI TAL Pp. 1-3

II Loads--A set of useful pack-saddle cases--Provisions and scientific outfit--Clothes and shoes--Medicines--Under way--The first march--Servants--How I came to employ faithful Chanden Sing pp. 4-10

IV The Raots--A slippery journey--Superstitious notions--Anger and jealousy--Friends--To the homes of the savages--Photography--Habitations Pp. 17-26

V A pilgrim from Mansarowar Lake--The spirits of the mountains--A safeguard against them--Tibetan encampments--The Rajiwar--A waterfall--Watermills Pp. 27-34

XX Dr. Wilson joins my expedition for a few marches--What misdeeds a photographic camera can do--Weighing, dividing, and packing provisions--Two extra men wanted--The last friendly faces Pp. 120-122

XXX Spying our movements--Disguised sepoys--A gloomy look-out--Troublesome followers--Another march back--An amusing incident Pp. 174-177

XL More robbers--The friends of Tibetan authorities--A snap-shot--A meek lot--Prepossessing female and her curious ways--The purchase of two yaks Pp. 220-224

XLI Tibetan coats, hats, and boots--Why a Tibetan prefers to leave half the chest and one arm bare--Ornamentations--Manner and speech--Ignorance and superstition--Way of eating--Jogpa women and children--Head-dress Pp. 225-230

XLII A Daku's strange ideas--The ridge between the two lakes--Black tents--Confronting the two lakes--A chain of high peaks--Gombas--Change in the weather Pp. 231-234

XLV Friendly Lamas--Chanden Sing and Mansing purified--Mansing's sarcasm--Pilgrims to Mansarowar and their privileges--For luck!--Outside the Gomba Pp. 242-244

XLVI Entering the Lamasery--The Lama's dwelling--Novices--Were we in a trap?--Images--Oblations--Urghin--The holy water, the veil of friendship, and absolution--Musical instruments, books, &c.--God and the Trinity--Heaven and hell--A mystery Pp. 245-248

L Tucker village--Chokdens--Houses--Flying prayers--Soldiers or robbers?--A stampede--Fresh provisions--Disappointment--Treachery--Shokas leave me--Observations--Five men, all counted! Pp. 268-270

LI The start with a further reduced party--A reconnaissance--Natural fortress--Black tents and animals--On the wrong tack--Slings and their use--A visit to a Tibetan camp--Mistaken for brigands--Bargaining and begging Pp. 271-275

LII What the men were like--Their timidity--Leather work--Metal work--Blades and swords--Filigree--Saddles and harness--Pack saddles Pp. 276-279

LIV My time fully occupied--Our own yak drivers--A heavy blow--Along the stream--Soldiers in pursuit of us--Discovered Pp. 283-286

LVI Rain in torrents--A swampy plain--The sun at last--Our yaks stolen and recovered Pp. 290-294

LX The Maium Pass--Into the Yutzang province--Its capital--The Doktol province--Orders disregarded--The sources of the Brahmaputra--Change in the climate--The valley of the Brahmaputra--Running risks Pp. 306-308

LXX Another Tibetan encampment--Uncontrollable animals--A big stream--Washed away--In dreadful suspense--Rescuing the yak--Diving at great altitudes and its effects--How my two followers got across--A precarious outlook and a little comfort Pp. 349-351

LXXX The Rupun as a friend--Treated with respect and deference--Fed by the Rupun and soldiers--Improving my knowledge of Tibetan Pp. 383-385

XC A consultation--Untied from the rack--The most terrible twenty-four hours of my life--I lose the use of my feet--Circulation returning--Intense pain--Sports Pp. 416-417

XCI A great relief--The Pombo's attentions--A weird hypnotic dance Pp. 418-420

XCII Compliments exchanged--A poisoned drink proffered--In acute pain--Uncertainty as to our fate--Working the oracle--My webbed fingers Pp. 421-423

XCIV South of the outward journey--Severity of our guard--Ventriloquism and its effects--Terrible but instructive days--The Southern source of the Brahmaputra--Leaving Yutzang Pp. 429-430

XCV Easier times--Large encampments--Suffocating a goat--A Tarjum's encampment--Tokchim--Old friends--Musicians--Charity Pp. 431-434

XCVI Towards Mansarowar--Mansing's vision--Bathing in Mansarowar Pp. 435-437

C Civilisation once more--Paralysis--The Tinker Pass in Nepal--Kindly natives--Mr. Larkin--Government Inquiry--Back to Tibet--Final good-bye to the Forbidden Land--The return journey--Farewell to Mansing--Home again Pp. 457-470

INDEX Pp. 503-508

HEINEMANN PUBLICATIONS AND ANNOUNCEMENTS

A. Henry Savage Landor and his Two Faithful Servants Frontispiece A Chinese Passport 1 My Faithful Companion 7 My Start from Naini Tal 9 Castle at Pithoragarh 12 Lepers 13 My Abode at Askote 14 A Young Man 17 Raot on Tree 18 Raots 19 Head of Young Man 21 Two Men with Children sitting down 22 A Young Man 24 Raot Women of the Forest 26 The Rajiwar of Askote, his Brother and Son 27 Fakir Returning from Mansarowar 28 The Rajiwar and his Brother in Dandies 32 View of the Himahlyas--showing Nanda Devi and Trisul Peaks 35 Darma Shokas and Tibetans 36 View of the Himahlyas. Showing Nanda Devi and Trisul Peaks 37 Shoka Weavers 42 Shrine and Flying Prayers 46 Wrinkled Shoka 48 Lal Sing Tokudar and his Brother 49 House of a Wealthy Shoka 51 The Tent 55 Nerpani Road 57 The Nerpani Road 58 The Nerpani Track 59 The Nerpani Road 59 The Chai-Lek 60 A Narrow Gorge between Two Mountains 61 The Gates of Garbyang 64 Matan Sing Chaprassi 66 Narenghiri Chaprassi 66 Garbyang 67 The House where I Stayed at Garbyang 69 Shoka House with Strange Ladder 71 Shoka Houses 72 Shoka Child Smeared with Butter which is Left to be Absorbed in the Sun 73 Shoka Child being Smeared with Butter 75 The Master of a High School, Altitude 10,940 Feet 76 Gungi Shankom 77 Zazzela Mount, near Gungi 78 Involuntary Tobogganing 79 Chiram 80 Kuti 82 Snow Bridges over the Kuti River 83 Old Shoka Woman Smoking 84 A Well-attended School 87 My Banker and Agent 88 The Valley of Garbyang 89 Chanden Sing and the Daku Rolling up my Bedding 91 Motema, a Shoka Beauty 92 On the Way to the Rambang 93 Shoka Earrings 94 Silver Earrings of Tibetan Origin with Coral Beads 95 Shoka Woman Weaving 96 Rambang Girls with Ornaments 97 Weeping Women under White Cloth 99 Shoka Funeral Pile 100 Women Dusting and Caressing the Lay Figure 101 Women Dancing Round the Lay Figure 102 Dance in Front of Deceased Man's House 103 The Goat with Soul of Deceased being Fed 104 Goat with Soul and Clothes of Deceased 105 Sending the Goat away from the Village 106 Martial Dance round Lay Figure 107 Tearing out the Heart of the Goat 108 Yak driven over Precipice 109 Kachi and his Relations 111 The Patan Summoning my Coolies from the Roof of his House 112 The Chongur Bridge Previous to being Destroyed 114 A Perilous Passage 117 The Photograph that Caused the Child's Death 121 Plan of Kuti Castle 123 The Kuti Castle 125 Mansing the Leper showing his Hands 126 The Jolinkan or Lebung Pass 128 Camping in Snow 133 The Snow-Line at 16,000 Feet 135 The Mangshan Glacier 139 The Spectre and Circular Rainbow 145 "I Roused the Rongba" 146 Ascending the Lumpiya Pass 149 The Lumpiya Glacier and Pass 151 Spied 155 My Men Salaaming Kelas at Lama Chokden 159 The Arrival of Reinforcements 169 The Barca Tarjum and his Officers 171 "At Night I led my men up the mountain in a fierce snowstorm" 183 Buried in Snow 189 Sheep Carrying Load 193 Dacoits with a Booty of Sheep 195 Behind our Bulwarks 199 Our First View of Rakastal 212 Rakastal and Mansarowar Lakes 214 A Dacoit 219 The Bandits laid down their Arms 221 Pack-saddles for Yaks 223 White Woollen Coat and Sashes 226 Woollen Socks 226 Man's Boot, Made at Sigatz; Snow Boot 227 Woman's Boot; Boot Made in Lhassa 227 Hat, as Worn by Officials 228 A Black Yak 232 A Tibetan Fortune Teller 234 My Two Yaks 237 Silver Lhassa Coins 239 Copper Coins; Earring Worn by Men 240 Silver Charm 240 Gold and Malachite Brooch 240 Mansarowar Pottery 241 Entrance to the Tucker Temple 246 Tucker Village and Gomba 251 Stone with Inscription 254 Prayer-wheels--Ancient and Modern. Showing Rolls of Prayers to Go Inside 255 Stone with Inst, waar dit niet het geval is, geen andere eigenschappen hem recht geven op den troon. Dat dit een ultra-democratisch idee is, behoeft nauwelijks hieraan toegevoegd te worden.

Als men Confucius bestudeert, mag men vooral niet den naam van Choe Tsz' of Choe Hie vergeten. Hij was het, die de verspreide tabletten der confucianistische werken tot ??n geheel heeft gerangschikt, en van commentaren voorzag, die de beste zijn gebleven van allen, die v??r en n? hem zijn gemaakt. Choe Hie was tevens zelf schrijver van een aantal filosofische werken. Choe Hie's rangschikking en commentaar was een voortzetting van het werk van zekeren Ch'ing Heuen. Zekere Ch'ing Hau en Ch'ing Ie hebben zich tevens verdienstelijk gemaakt in het uitgeven van de confucianistische werken. Meermalen spreekt Choe Hie dan ook van Ch'ing Ie als ,,Mijn Meester, de filosoof Ch'ing." Deze namen heeft men dus onafscheidelijk te verbinden aan den naam van Confucius. De edities, die nu over geheel China gelezen worden, zijn bijna allen het werk van Choe Hie, wat rangschikking en commentaar betreft.

Ik besluit dit korte overzicht van Confucius' werk met nog eens op te noemen, in westersche begrippen, de grondbeginselen, waarop zijne filosofie gebaseerd is.

,,--,,De mensch is oorspronkelijk goed, en heeft in zich eene natuur van den Hemel."

,,--,,Alle menschen, deze natuur in zich hebbende, zijn dus oorspronkelijk gelijk."

,,--,,De mensch moet niet alleen zijn eigen hemelsche natuur reinhouden, maar ook zijne medemenschen, die zijne gelijken zijn, helpen, om hunne hemelsche natuur rein te houden."

,,--Alle menschen zijn broeders."

,,--De Staat moet gefondamenteerd zijn op de hemelsche natuur van den mensch, en de vorst van een staat en zijne ministers moeten absoluut in de allereerste plaats zelf menschen zijn, die hun hemelsche natuur reinhouden, omdat het van hen afhangt, of het volk zich ook in dien reinen staat zal kunnen behouden."

,,--Het is niet zoozeer de bizondere sluwheid of knapheid, die geschikt maakt voor den staatsdienst, maar v??r alles gaat de innerlijke waarde, de reinheid van de Sing, zonder welke al het andere slecht en verderfelijk ageert."

,,--Er is een volmaakte ideaal-staat mogelijk, in welken een groote vrede is over een volmaakt gelukkig volk, als de vorst en zijne ministers hun regeering grondvesten in hun eigen hemelsche natuur, de Sing, die in hare zuivere actie even zeker ageert als de Hemel."

Ik heb mij, een oordeel aan den lezer overlatende, onthouden van eene critiek. Maar ik kan niet nalaten, ten slotte nog de vraag te stellen, na de studie van dit boek te beantwoorden, of men Confucius' filosofie, zooals vele eminente en beschaafde menschen hebben gedaan, die van een heiden mag noemen, een dwaalleer, die, desnoods met geweld van repeteergeweren en kanonnen moet worden uitgeroeid, of wel, of de beschaafde europeesche volkeren misschien niet goed zouden doen, wat van de voornaamste principes van Confucius aangaande de regeering en de inrichting van den staat over te nemen?

HISTORISCHE OPHELDERINGEN.

Daar in Confucius' werken herhaaldelijk gewezen wordt op: ,,de Ouden" is het absoluut noodzakelijk om, alvorens zijne filosofie te bestudeeren, een kort overzicht te hebben van de geschiedenis van China v??r zijn tijd.

De eerste heerscher over China, zooals het toen was, van wien men kan aannemen, dat hij niet geh??l tot de mythologische geschiedenis behoort is Foeh Hie, die in 2852 v. C. op den troon kwam. Na hem zijn de voornaamste keizers Shin Nung en Hwang Ti ; de eerste onderscheidde zich bizonder op het gebied van agricultuur en van het bereiden van geneesmiddelen uit kruiden, de laatste vormde de chineesche kalender. Na Hwang Ti kwamen nog drie andere regeeringen, waarna de beroemde keizer Yaou op den troon kwam. Van af Yaou begint de Shoe King, de Canon der Historie, begint de chineesche geschiedenis een grooteren schijn van waarheid aan te nemen.

In de vroegere tijden werden de keizers door het volk uit het volk gekozen, en was het keizerschap niet erfelijk. Yaou was een gewone landbouwer. Hij is het, die door Confucius als de ideaal-vorst werd beschouwd. Onder zijne regeering schijnt het rijk een tijdperk van bloei doorleefd te hebben, waar men zich eigenlijk in deze tijden geen begrip meer van kan maken. Zoolang nog ??n zijner ,,kinderen" in nood verkeerde, was deze keizer niet gelukkig, zoo luidt de legende. De ,,Shoe King" bevat het verhaal van Yaou's groote deugden, die altijd het ideaal van alle chineesche filosofen zijn gebleven. Yaou, zegt de Shoe King, was ,,alwetend." In de ,,Choeng Yoeng" zal de lezer zien, wat dit ?l-wetend zijn beteekent, en hoe de ideaal-vorst de gelijke was van den Hemel. Een van de eerste zorgen van Yaou was, om voor zijne ministers en ambtenaren waardige menschen uit te kiezen, en de onwaardigen te ontslaan. Hij benoemde astronomen om de bewegingen en verschijningen van de zon na te gaan, en van de verschillende hemellichamen, en bepaalde de vier seizoenen en de lengte van het jaar. Hij voerde de schrikkelmaanden in en regelde een nieuwen kalender, die nu nog in China in gebruik is. In 2293 v. C. gebeurde onder zijne regeering een groote overstrooming. Shoen, ??k een gewoon man uit het volk, onderscheidde zich bizonder in het bedwingen der vloeden, door uitdiepen van rivieren en het aanleggen van kanalen, en werd hierin krachtig bijgestaan door zekeren Y?. Yaou, de groote verdiensten van Shoen ziende, deed hem de regeering met hem deelen, en toen hij stierf gaf hij de regeering aan Shoen over, die met zijn dochter was gehuwd. Niettegenstaande zijn voorganger reeds zooveel roem had behaald door zijne deugden, deed Shoen in het geheel niet voor hem onder, en werd zijn naam voor 't nageslacht onafscheidelijk aan dien van Yaou verbonden. Met Shoen begon de vereering voor Shang Ti, het Supr?me Wezen, de oudste godheid der chineezen, die zij veelal met ,,den Hemel" verwarren. Shang Ti was ??n opperste God, die over het lot der menschen beschikte, die leven en dood bepaalde, de goeden zegende, en de slechten strafte.

Shoen verdeelde het rijk in twaalf provinci?n, en benoemde ministers voor agricultuur, justitie, openbare werken, woudontginning, eeredienst en muziek.

De moraliteit van het volk onder zijne regeering moet voorbeeldig zijn geweest. Wij zullen uit Confucius' leer zien, dat hij dan ook de deugd van den vorst voor een transformeerende macht hield.

Shoen nam Y? als zijn onderkoning aan, en na zijn' dood volgde Y? hem op. Ofschoon het voor dezen eveneens bijna onmogelijk was, zijn voorgangers te overtreffen, wist hij zich tot hun gelijke te maken, en de ideaal-staat bleef onder zijn regeering bestaan. Yaou, Shoen en Y? zijn de drie ideaal-keizers der chineesche historie, als beschreven staat in de Shoe King.

Na Y?'s dood begon het verderf in den staat te komen. Y?, de stichter der Hia dynastie, werd opgevolgd door zijn' zoon Tai Kang, die in een losbandig leven zijne plichten als vorst geheel verwaarloosde. Met Tai Kang begon een tijdperk van verwarring, oorlog en ellende--met tusschenpoozen afgewisseld door de regeering van eenige goede vorsten, als b. v. Shau Kang en Ti Choe--dat een eind nam met den tyran Kjeh Kwei, den laatsten heerscher der Hia dynastie. Deze Kjeh hield er o. a. een vijver op na, waar een geheele boot in kon varen, en die gevuld was met wijn. Drie duizend menschen konden er tegelijk uit drinken. Deze vijver was omringd door geheele pyramiden van fijne vleeschspijzen, en de walgelijkste orgi?n hadden daar plaats. Ten laatste werd de verdrukking van dezen tyran onhoudbaar, en het volk stond op onder aanvoering van zekeren Ching Th'ang, een afstammeling van Hwang Ti. Kjeh Kwei vluchtte, en Ching Th'ang besteeg den troon, en stichtte een nieuwe dynastie, de Shang dynastie. Hij is de beroemde Th'ang, dien wij in Confucius' werken dikwijls vinden aangehaald. Th'ang zeide: ,,Niet ik, het kleine kind, ben het, die durf te doen wat een onderneming van rebellie lijkt, maar om de vele misdaden van den souverein van Hia heeft de Hemel mij bevolen, hem te vernietigen."

Th'ang scheen een wedergeboorte te zijn van Yaou of Shoen, z?? gelukkig was hij in de regeering van het rijk, dat weer tot zijn vorigen bloei terugkeerde. Th'ang vereerde, evenals zijn groote voorgangers, Shang Ti als oppersten God. Toen er eens een groote droogte heerschte, die den oogst dreigde te doen mislukken en hongersnood te doen ontstaan, schreef hij den toorn van Shang Ti aan zijn eigen gebrek aan deugd toe en bad Hem, toch niet om de zonde van ??n mensch als hijzelf, een geheel volk te dooden. Hij had zijn gebed nog niet geheel ge?indigd, toen de regen reeds overvloedig neerviel.

Het gulden tijdperk van Th'ang eindigde met zijn' dood, want na hem werden de vorsten al slechter en slechter, en werd het rijk op het laatst ten prooi aan bloedige oorlogen van acht en twintig prinsen, die elkaar achtereenvolgens met geweld verdreven en den troon usurpeerden. Evenals Kjeh de Hia dynastie eindigde als een tyran, zoo eindigde de Shang dynastie--die van af zekeren vorst P'an Keng Yin dynastie werd geheeten, naar de nieuwe hoofdplaats Yin--met den tyran Cheu Sin, die om zijn monsterachtige wreedheid de Nero van China wordt genoemd . Met hem als Nero heeft zich zijn bijzit Tan Ki als de chineesche Messalina onsterfelijk gemaakt. De wandaden, door deze twee bedreven, zijn ongeloofelijk van verfijnde barbaarschheid. Toen Cheu Sin b. v. eens eenige vrouwen blootsvoets aan den oever van een rivier zag loopen, liet hij haar de beenen afsnijden, enkel om te zien, wat voor merg die menschen hadden, die de koude zoo goed konden weerstaan. Een zwangere vrouw liet hij eens openhakken, om te zien, hoe een ongeboren kind er wel uitzag. Hij had een rivier met bloed van gedoode onderdanen, omdat hij de roode kleur daarvan zoo mooi vond, enz. enz.

Een zijner grillen zou zijn ondergang zijn. Hij had n.l. eens, enkel om zijn macht aan zijn bijzit te toonen, de buskruitseinen laten ontbranden, waarna zijn groot leger van mandarijnen in allerijl op zijn noodsignalen afkwam. Toen hij echter later werkelijk in nood was, en weer de seinen ontbrandde, daagde het leger niet op, dat het weer voor een aardigheid hield.

Share on: WhatsApp @Hash Facebook Tweet