Read Ebook: Op Hoop van Zegen: Spel van de Zee in 4 Bedrijven by Heijermans Herman

Font size: 10 px 15 px 20 px 25 px 30 px 35 px

Background color: BlackWhiteGrayLight GrayDark GrayDim Gray

Text color: BlackWhiteGrayLight GrayDark GrayDim Gray

Apply/Save settings

Ebook has 398 lines and 10903 words, and 8 pages

olieschoenen angehouen!...

SAART. ... En dan most 'k 'm schoonmake met zeep en soda - geen water gezien en dik in de luis...

CL?MENTINE. H? - jakkes!...

SAART. 'k Wou da'k voor al 't ongedierte an boord 'n cent voor 't dozijn kreeg! Dat hebbe ze toe op de d'r gazie... hahaha! - Nou dan - z'n laatste reis slaat 'n stuk water 'm tegen de verschansing, net toen de schotter 't bezaanzeil na bakboord ophaalde - en z'n been kapot - gebroken. Daar zatte ze mee. De schipper kon pappe en 'n eksteroog snijje, maar 'n been h?el make - n?e. Toen wou de schotter 'r 'n plank onder steke - maar Jacob wou haarlemmerolie. Elleke dag moste ze haarlemmerolie op z'n been wrijve - en w?er haarlemmerolie - en nog is haarlemmerolie - ach jezis - de stakker - toen die ankwam was z'n been h?elemaal mis. - Je had 't me toch niet motte late vertelle.

JO. En je het 'r laatst z?llef om gelache!

SAART. Nou jawel. - Affijn de dooie maak je niet levend. En as je 'r goed over denkt is 't 'n smerige gemeenheid da'k niet hertrouwe mag...

CL?MENTINE. M?g? Wie zal 't je belette?

SAART. Wie? Wie die gekke wette in mekaar geflanst het! 'n Jaar later vergaat de Wisselvalligheid met man en muis. Dan zou je verdikkie meene, dat as je man d?od is - met z'n anderhalleve poot was-ie n?g meegegaan - je 'n ?ndere man mag trouwe. Mis poes. Dan mot je, geloof 'k, eerst in de krante oproepe waar-die zit - en as je driemaal geen aasem gekrege het, d?n m?g-ie 'n nieuw boterbriefie hale.

TRUUS . Ik geloof niet da'k ooit hertrouwe zal...

SAART. Wat 'n wonder - jij w?s al tweemaal getrouwd - as je de manne dan n?g niet kent...

TRUUS. 'k Wou da'k net as jij over alles kon prate... Nee - 't is me 'n angst. Met me eerste was 't 'n gr?wel - met me tweede dat wete jullie...

CL?MENTINE. Toe vertel is, Truus - 'k zou wel nachte kunne opzitten om die verhalen-van-de-zee an te hooren...

KNIERTJE. Vertel nou geen dinge van dood en ellende...

SAART. H?, wat knies jij - steek maar in zee - en schenk jij nog is in - Jij most knies heete in plaas van Knier...

TRUUS . Ach - 't kan je hier niet gebeure, Knier - toen woonde 'k in Vlaardingen en 'k was 'n jaar getrouwd zonder kindere - n?e, Pietje is van Ari - en toen ging-ie weg met de Magneet - ja, 't was de Magneet - op de haringvangst. Da's nou allemaal niks. En je begrijpt wel wat 'r gebeurd is - anders zou 'k geen kennis an Ari hebbe gekregen en niet na?st je wone. - De Magneet bleef op 't Zand of erges anders. Maar dat wist 'k toen niet en daar d?cht 'k niet an...

JO . Sst! Wees is stil...

SAART. Niks. Enkel wind.

TRUUS. ... Nou - in Vlaardingen heb je de toren en op de toren heb je de kijker - de t?renkijker...

MARIETJE . Da's in Maassluis ?ok...

TRUUS. En die kijker hijscht 'n rooie bal as-ie 'n logger of 'n twawler of 'n andere schuit in de verte ziet - en as-ie weet wi? 't is - gewoon 'n w?nder hoe-ie an 'n mast, an 't tuig, an de kleur, an de zeile, an de dekdeele - vraag niet an w?t - 'n schip herkent, dan laat-ie de bal zakke - loopt na de reeder en na de familie en waarschouwt - laat 'k zegge: de Albert Coster of de Goedkoop komt. Nou, de familie waarschouwe is haast niet noodig. Want z?o as de bal op de toren gehesche is, loope de kindere in de straat te schreewe - toen 'k jong was, dee 'k 't ook: ,,'n Bal op! 'n Bal op!" - dan gaan de vrouwe na de toren en wachte benejen tot de kijker komt en dan geve ze 'm cente as 't h?n schip is...

CL?MENTINE. ... En...

TRUUS . En... en... de Magneet met me eerste man - heb 'k al gezeid da'k 'n j?ar getrouwd was? - de Magneet bleef z?s weke weg, z?ven weke weg - toch maar proviand voor z?s. En tellekes riepe de kindere ,,'n Bal op, Truus! 'n Bal op, Truus!" Dan liep je as 'n gekkin na de toren - maar niemand die je nakeek - ze wiste wel w??rom je liep - en as de kijker benee kwam, dan had je 'm wel de woorde uit z'n mond wille sch??re - maar dan vroeg je ?ngstig: heb je ting? - ting da's tijding op z'n Vlaardingsch - ,,Ting van de Magneet?" zei die dan: ,,n?e, 't is de Vrouw Maria of de Waakzaamheid of de Concordia" - en dan slofte je terug zoo langzaam - zoo langzaam - liep je te huile, denkend an je m?n - je m?n... Elleke dag kreeg je 'n schok door je hersens as je de kindere hoorde - en elleke dag was je bij de toren - biddend dat God - maar de Magneet kw?m niet, - kw?m niet - telangeleste dorst je niemeer na de toren as de bal geheschen was - dorst je niemeer an de deur te blijve wachte ?f soms de kijker z?llef met de boodschap kwam... Dat het twee maande geduurd - twee maande - en toen - nou toen geloofde 'k 't wel ... De visch wordt d?ur betaald...

CL?MENTINE . ...En met Ari - wat is daarmee precies gebeurd?

TRUUS. Ari...

JO. Nou... da's nog zoo kort gelejen...

TRUUS . Ach kind, je zou 't ellek uur van de dag an iedereen wille vertelle - as je met zes kindere ben blijve zitte - 'n beste man - nooit 'n kwaad woord met 'm gehad - nooit. In twee uur was-ie 'r uit - 'n slag van 't spil - geen woord het-ie meer gesproken. - As 't zes dage l?ter was gebeurd, hadde ze 'm meegebracht - zoue we 'm hier begrave hebbe - nou zwomme de haaie al om 't schip - die ruike as 'r 'n dooie an boord is...

KNIERTJE. Ja, da's waar, anders zie je ze nooit.

TRUUS . U zal wel geen visscher trouwe, juffrouw, maar 't is droevig, droevig, god, zoo droevig, dat ze wat je lief heb gehad op 'n plank sjorre - met 'n stuk zeildoek 'r om - en 'n steen 'r in - driemaal om de groote mast - en dan ??n - twee - drie - in godsnaam... De visch wordt d?ur betaald ... .

JO . Nou - Truus!...

SAART. Schenk 'r nog maar 'n kommetje... Huil jij nou ook weer? Die zit maar an Mees te denke...

MARIETJE. Nee - nou dacht 'k niet an Mees - nou dacht 'k an me broertje - die toen ook verdronken is.

JO . Jullie schijne 'r plezier in te hebbe...

CL?MENTINE. Was dat niet op de haringvangst?...

MARIETJE . Z'n tweede reis - 'n slag van de fok... In eens lag-ie overboord... Reepschieter was-ie... De schipper stak 'm nog 'n haringschop toe en die greep-ie, maar de schop was te glad - z'n hande gleje 'r langs - toen hield Jeruzalem, de stuurmansmaat, 'm de bezem voor - die greep-ie weer. Met z'n drie?n trokke ze 'm op - toen liet de bezem los - viel-ie terug in de golve - en n?g is voor de derde maal smeet de schipper 'n lijn overboord... God wou me broertje h?bbe - de lijn brak - en de andere helft ging m?t me broertje in de diepte...

CL?MENTINE. Da's schrikkelijk - driemaal grijpen, driemaal loslaten...

MARIETJE. ... En asof 't kind 't 's morges voelde ankomme... De heele nacht had-ie legge huile - vertelde de schipper - legge huile om moeder die ziek lei - En toen de schipper 'm troostte, zei-ie: nee, schipper, al wordt me moeder beter, ik eet vandaag me laatste harinkie... D?t het vader zoo an de drank gebracht...

CL?MENTINE. Nou Marietje.

MARIETJE. N?e, niet nou juffrouw - heusch toen-ie van Pieterse werom kwam met 't deel van de besomming dat Toontje as reepschieter most hebbe - achttien gulden vijf en dertig cente - over vijf weke - nee, vijf en halleve week - toen dee-die gewoon krankzinnig - toen smeet-ie de cente over de grond - toen vloekte die op - 'k zal 't maar niet overbrenge - op ?lles - en ikke - hoe oud was 'k - veertien - ik raapte ze huilend op - we konne 't best gebruike - moeder d'r ziekte en d'r begrave hadde 'n boel gekost... Achttien gulden is 'n hoop geld... 'n h??le hoop.

JO. Achttien gulden voor je kind... achttien... . Wees is stil...

SAART. Niks niemendal! Ben je zoo b?ng uitgevallen van avond?

JO. Bang? Ik bang? Nee, hoor, hahaha!... Ik b?ng!

KNIERTJE . Ja, ja, - as 't water is spreke kon...

CL?MENTINE. Toe vertel j?j nou ook is - jij heb zoo'n boel ondervonden.

KNIERTJE. Vertelle? Ach, juffrouw, 't leven op zee is geen vertelsel - Door 'n d?imsplankie zijn ze van de eeuwigheid gescheijen. - De m?nne hebbe 't hard en de vro?we hebbe 't hard. - Gisteren ging 'k voorbij de tuin van de burgemeester - ze zatte net an tafel en atte schelvisch waarvan de damp afsloeg - enne de levertjes leien ampart - enne de kindere zatte met gevouwen hande te bidde. Toen dacht 'k in me onnoozelheid - as 't verkeerd was, mag God 't me vergeven - dat 't niegoed van de burgemeester was - van de burgemeester niet - en van andere niet - want de wind woei zoo hard, zoo hard uit 't oosten - en de vissche komme uit 't zelfde water waarin onze dooie - hoe mot 'k 't zegge - waarin onze dooie - u begrijpt me wel - 't Is dwaas om zulleke mallighede te denke - 't is je bestaan - en tegen je bestaan mag je niet in opstand komme.

TRUUS. Ja - z?j kan er van meeprate...

KNIERTJE . Me man was 'n visscher ??n-uit-de-duuzend. As 'r gelooid wier, proefde-die an 't z?nd waar-ie was. 's Nachs zei-ie menigmaal we binne op de 56 en dan w?s-ie op de 56. Wat het-ie al niet meegemaakt as matroos! Eens het-ie twee dage en twee nachte met drie andere in de boot rondgezworreve. Dat was toen ze de beug moste inhale en 'r zoo'n mist opsting, dat ze geen j?on meer konde onderscheijen, laat staan de logger terugvinde. In twee dage en twe? nachte geen ete of drinke - En later weer toen de schuit verging - dat had u 'm motte hoore vertelle - zwom-ie met ouwe Dirk na 'n omgeslage roeiboot - daar klom-ie op. Die nacht zei-die vergeet 'k nooit. Ouwe Dirk was te moe of te oud om 'n vasthou te krijge. Toen stak me man z'n mes in de boot en Dirk die grijpe wou en haast zonk, greep in 't mes dat drie van z'n vingers 'r bijhinge - ja, ja - da's ?llemaal gebeurd - en met gevaar van z'n eigen leven trok-ie 'm op de omgeslagen boot - Zoo dreve ze met d'r twee? in de nacht - en Dirk - die ouwe Dirk - of 't van 't bloedverlies kwam of van angst - Dirk wier gek. Die zat me man maar an te kijke met ooge as van 'n kat - die sprak van de duvel die in 'm was - van de satan - en 't bloed, zei me man, liep over de boot - de golve hadde maar werk om 't weg te spoele. Net tegen de morgen glee Dirk na benee - zoo uit zich zelf - me man wier opgepikt door 'n vrachtboot die langs voer. 't Het niet geholpe - drie jaar later - da's nou twaalef jaar gelejen - bleef de Cl?mentine - die uw vader na u genoemd had - op de Doggersbank m?t me twee oudste - Van wat 'r met di? gebeurd is, weet 'k niks, heelemaal niks - Nooit 'n luik of 'n joon angespoeld - niks meer, niks - Je kan 't je eerst niet voorstelle - maar na zooveel jare weet je d'r gezichte niegoed meer - en daar d?nk je voor. Want hoe erreg zou 't niet zijn as je de herinnering hield. Nou heb 'k ?ok me vertelsel gedaan - elleke zeemansvrouw het zoo ies in d'r femilie - 't is geen nieuwigheid - Truus het gelijk: de visch wordt duur betaald... Huil je juffrouw?

CL?MENTINE . God - as 'r v?nn?cht maar geen sch?pen vergaan...

KNIERTJE. ... We zijn ?llemaal in God's hand - en God is groot en goed...

JO ... Schepe vergaan! Schepe vergaan! De een blert - de ander huilt... 'k Wou da'k van avond in me eentje gezeten had Jullie make iemand dol, dol, dol!...

CL?MENTINE . Jo - wat h?b je?...

JO ... H??r man en h?ar broertje - en me arreme oom - die beroerde verhale - inplaas van je op te vroolijke!... Vraag mijn nou ook! Me vader is verdronken, verdronken, verdronken, verdronken! D'r zijn 'r nog meer verdronken, verdronken!... En... Jullie zijn ellendelinge - jullie zijn... .

Share on: WhatsApp @Hash Facebook Tweet